Diz Kireçlenmesi (Gonartroz)
Merdiven inip çıkarken ve oturup kalkarken ağrılara neden olan dizlerdeki kireçlenme, tedavisine bir an önce başlanması gereken ve bu sebeple de erken teşhisi oldukça önem taşıyan önemli bir hastalıktır.
Kireçlenme (Osteoartrit) Nedir?
Dejeneratif eklem hastalığı olan osteoartrit halk arasında kireçlenme olarak bilinir. 50 yaş üzerinde en sık görülen eklem rahatsızlığıdır.
Kireçlenme, vücuttaki herhangi bir eklemi etkileyebilmekle birlikte en sık görüldüğü eklemler eller, kalça, diz ve omurgadır.
Osteoartritte eklem kıkırdak yapısında bozulma meydana gelir. Bu bozulma nedeniyle eklem kıkırdağının altında yer alan kemik dokusunda değişiklikler oluşur. Kemikteki büyümeler ve eklem kenarındaki çıkıntılar eklemlerin normal yapısını bozarak, hareketlerde kısıtlanmaya ve ağrıya sebep olur.
Diz Kireçlenmesi (Gonartroz) Nedir?
Diz eklemlerinin hareketine olanak sağlayan diz kıkırdağının çeşitli sebeplerle zayıflayıp
yapısının bozulmasına diz kireçlenmesi (gonartroz) denir.Dizde Kireçlenme Belirtileri Nelerdir?
Dizde kireçlenmenin en önemli belirtisi diz ağrılarıdır. Hastalığın ilk aşamalarında yorgunluk ve eklemi kullanıp kullanmamaya bağlı olarak ağrılar belirip azalsalar da hastalığın ilerlemesiyle ağrılar kalıcı hale gelebilir.
Diz Kireçlenmesinin belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Dizlerde çömelme veya ayağa kalkmada sorun
- Dizlerde bazı hareketlerle tutulma, kilitlenme, krepitasyon (eklemden ses gelmesi)
- Diz ekleminde yürüme, merdiven inme ve çıkmayla artan ağrılar
- Dizleri kıvırarak oturmakta sorun
- Zaman zaman dizlerde şişlik
Dizde Kireçlenme Neden Olur?
Genellikle orta ve ileri yaşlarda ortaya çıkar. 50 yaş üzerinde yaşlanmaya, kiloya bağlı olarak ortaya çıkması yaygındır. Kadınlarda daha fazla görülür.
Kalıtımsal faktörler, Gut, Romatoid artrit, diabetik nöropati, paget hastalığı, septik artrit ve doğuştan kalça çıkığı gibi hastalıklar osteoartrit gelişme riskini artırırlar.
Diz Kireçlenmesi Risk Faktörleri
- Yaşlanma
- Romatizmal hastalıklar
- Enfeksiyon
- İnflamatuar hastalıklar (lupus, gut vb.)
- Hemofili
Diz Kireçlenmesinin Tanısı Nasıl Konur?
Eklemlerinizde ağrı, tutukluk ve şişlik şikayetiniz varsa gecikmeden doktora başvurmalısınız.
Doktorunuz öncelikle fizik muayene yapacaktır. Dizdeki hassasiyet, çekilen röntgen grafisinde diz eklem aralığında kıkırdak kaybına bağlı daralma, eklem yüzeyinde bozulma, osteofit denilen kemik sivriliklerinin tespitiyle tanı koyabilir.
Bazı erken durumlarda röntgen grafisi yeterli olmayabilir. Bu durumlarda MRI (manyetik rezonans görüntüleme) yararlı olacaktır.
Diz Kireçlenmesi Tedavisi
Gonartroz tedavi yöntemleri, yaş, kireçlenmenin nedeni ve derecesi ile şikayetin ciddiyetine göre değişiklik gösterebilir.
Diz kireçlenmesinden mustarip hastaların fazla kilolarını vermeleri, ağır işlerden, merdiven veya yokuş inip çıkmaktan kaçınmaları tedavilerine yardımcı olacaktır.
Teknolojik gelişmelerin hızlanmasıyla birlikte, eskiden doku ısıtma amaçlı yapılan fizik tedavilerin yerini, doku iyileştirme amaçlı fizik tedaviler almıştır.
Diz eklemindeki hem kemik hem yumuşak dokulara yönelik etkili fizik tedavi cihazlarıyla , dokulardaki hasarlanmalar erken dönemde tedavi edilebilmektedir.
Diz eklemine binen yükü azaltmak ve mukavemeti arttırmak için kalça ve uyluk kaslarının güçlendirilmesinde de fizik tedavi cihazları etkin şekilde kullanılmaktadır.
Eklem ağrıları ve tutukluğu azaltmaya yönelik olarak manuel terapinin faydaları bilinmektedir.
Son yıllarda, doğal tedavi yöntemlerinin etkisinin, kimyasal ilaçlardan daha üstün olduğunun saptanması ile, vücudun kendi kendini tamir mekanizmaları da önem kazanmıştır.
Buz tedavisi uygulamaları, SVF kök hücre, PRP, bantlama teknikleri, diz içine hyaluronik asit enjeksiyonları , önerilebilecek yöntemlerdir.
Diz Kireçlenmesinde PRP Tedavisi
Bilimsel araştırmalar sonucunda; kas-iskelet sistemi hastalıklarında PRP yönteminin dokuların tamirine olanak sağladığı tespit edilmiştir.
PRP, İngilizce “Platelet Rich Plasma” ifadesinin baş harflerinden türetilmiş olup, trombositten zengin plazma anlamına gelmektedir.
PRP hastanın kendi kanından hazırlanmaktadır. Yani doğal bir tedavi yöntemidir ve kişinin kendi kanından üretildiği ve yabancı bir madde içermediğinden yan etkisi yoktur.
PRP tedavisi bir ağrı kesici tedavisi olmayıp, hastalığı tedavi etmeye yönelik bir tedavidir.
Diz Kireçlenmesinde SVF Kök Hücre Tedavisi
SVF (Stromal Vasküler Fraksiyon) Kök hücre tedavisi, hastanın karın yağlarından ameliyathane şartlarında bir bardak yağ alınarak, Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsatlı kök hücre laboratuvarına gönderilir. Laboratuvarda kök hücreler yağlardan ayrıştırılır, sayılır, kalite kontrolleri yapılır ve sertifikalandırılır. Her bir dize yüz milyonla, iki yüz elli milyon adet arasında sertifikalı kök hücre enjekte edilir.
Kök hücrelerin yenileme özelliğinden faydalanılarak, diz ekleminde tendon ve bağlarındaki hasarlı bölgeler üç ayla altı ay arasında onarılmaya başlayarak bir yıl içinde tamamlanır.
Kök hücre ile tedavide, hastanın kendi hücreleri ile uygulama yapıldığından herhangi bir alerjik reaksiyon veya yan etki görülmez.
Eklem kıkırdağında kan damarları ve sinir olmadığı için diz kireçlenmelerinde vücudun kendi kendisini onarması imkansızdır. Bu nedenle özellikle eklemlerin hareket etmesini sağlayan sıvı kayıplarında geçmişte herhangi bir kalıcı tedavi uygulanamıyordu.
Fakat kök hücre teknolojisinin gelişimiyle birlikte vücudumuzun ürettiği kendi onarıcı hücrelerimiz ile diz kireçlenmesi tedavisi mümkün hale gelmiştir.
Sıkça Sorulan Sorular
Gonartroz kimlerde görülür?
Diz kireçlenmesi (gonartroz) erken yaşlarda da görülebilmekle birlikte daha çok orta ve ileri yaşlarda görülmektedir. 50 yaş üstü kadınlarda daha sık görülür.
Aşırı kilolu kişilerde diz kireçlenmesine daha sık rastlanmaktadır.
Daha önce geçirilmiş travma, eklem operasyonları, spor yaralanmaları, iltihaplı romatizma ve doğuştan kaynaklanan çeşitli bozukluklar sıklıkla karşılaşılan sebepler arasında sayılabilir.
Diz Kireçlenmesine Yürüyüş İyi Gelir Mi?
Hareketsiz bir yaşam vücut sağlığımızı olumsuz etkiler. Bu sebeple sağlıklı bir yaşam için düzenli egzersiz yapmalıyız.
Başlangıç aşamasındaki diz kireçlenmelerinde yürüyüş yapmak, diz eklemi ve çevresindeki kasları güçlendirerek olumlu etki yapacaktır. Fakat diz kireçlenmesi olan hastalar uzun yürüyüşler yapamaz ve yürüyüş yaparken bir süre sonra ağrı hissetmeye başlarlar. Bu sebeple kısa yürüyüşler yapmak ve ağrı hissedildiğinde yürüyüşü sonlandırmayı tavsiye ederiz.
Diz Kireçlenmesinde Genetik Yatkınlık Ne Kadar Etkilidir?
Genetik yatkınlığın diz kireçlenmesine zemin hazırlayabileceği bilinmekle birlikte birçok durumda tek yumurta ikizlerinde bile birinde görülen vaka diğerinde görülmeyebiliyor. Bu sebeple genetik yatkınlığın zemin hazırlayabileceği göz ardı edilemese de çevresel faktörler üzerinde durulmalıdır.
Diz Kireçlenmesinde Kilo Ne Kadar Önemlidir?
Aşırı kilo kireçlenmenin en önemli sebeplerinden biridir. Standardın üzerinde her 1 kilo dizlerimize 3 kat daha fazla yük bindirir. Dize binen her yük ise diz eklemlerindeki baskıyı artırarak yıpranmayı kolaylaştıracaktır.
Sağlıklı bir yaşam için aşırı kilolardan kurtulmalı ve egzersiz yapmalıyız.
Diz Kireçlenmesi Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?
Öncelikle belirtmemiz gerekir ki diz kireçlenmesi kendi kendine iyileşmez. Her ne kadar yaşantımızı kireçlenmeye göre düzenlemenin faydası olsa da mutlaka uzman bir hekime başvurmanızı tavsiye ederiz.
- Diz kireçlenmesi olanlar uzun süre hareketsizlikten kaçınmalı ve uzman tavsiyesi doğrultusunda kendilerine uygun biçimde egzersiz yapmalıdır,
- Aşırı kilolarından kurtulmalıdır,
- Uzun süre sabit pozisyonda kalınmamalı, her 30 dakikada bir kısa yürüyüş yapılmalıdır,
- Uzun yürüyüşlerden kaçınmak, ağrı hissedildiğinde mola vererek dinlenmek gerekir,
- Ayakta uzun süren işler yapılıyorsa 20-25 dakikadan daha uzun süre aynı pozisyonda durmaktan kaçınılmalıdır.
Diz Kireçlenmesinde Bitkisel Tedavi Mümkün Mü?
Bitkisel yöntemlerle diz kireçlenmesinden kurtulmak mümkün değildir. Bitkisel tedaviler denilen yöntemlerle placebo etkisiyle bir süre ağrılarınızın azaldığı veya geçtiği hissine kapılsanız da eklemlerinizde meydana gelen hasarın herhangi bir bitkisel yöntemle onarılabilmesi imkansızdır.
Diz Kireçlenmesi Egzersiz Yaparak Geçer Mi?
Egzersiz sağlıklı bir hayatın temellerinden olduğu gibi bir uzmanın yönlendirmesiyle yapıldığında diz kireçlenmesinde de olumlu etkileri vardır. Fakat aşırı zorlanmaya sebep olabilecek bilinçsiz egzersiz yapmak çok daha ciddi sorunlar yaşamanıza yol açabilir.
Bu sebeple diz kireçlenmesinde fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı hekimlere başvurulmalı ve uzman hekim yönlendirmesiyle egzersiz yapılmalıdır.
Dizde kireçlenmeye ne iyi gelir?
İnternette karşılaşacağız veya çevreden duyduğunuz bilim dışı yöntemlerle diz kireçlenmesini tedavi edemezsiniz. Diz kireçlenmesi (gonartroz) ciddi bir hastalıktır ve fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı hekimlerce tedavi edilmelidir.
Diz kapağında yanma hissi neden olur?
Dizde yanma hissinin birçok nedeni vardır. Sıklıkla karşılaşılan nedenler:
- Bağ yırtığı,
- Kıkırdak yırtılması,
- Aşırı yaralanma,
- Kireçlenmedir.
Dizinizde yanma hissediyorsanız tavsiyemiz vakit geçirmeden uzman bir hekime başvurmanızdır.
Menüsküs olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Dizde yer alan hilal ay şeklindeki kıkırdak dokuya menüsküs adı verilir. Halk arasında yer alan yaygın kullanımın aksine hastalığın adı menüsküs değil menüsküs yırtığıdır.
Uyluk kemiği ile bacak kemiği arasındaki, amortisör işlevi gören bir disk olan menüsküsün yırtılması yaygın görülen bir diz yaralanmasıdır. Menüsküs yırtığı hastalığına genellikle tek bir akut yaralanma neden olur. Genellikle ayak yerde sabit dururken vücudun diz üzerinde dönmesinden oluşur.
İlk dönemde dizde şişme . kilitlenme ve harekette zorluk görülür.
Diz kireçlenmesi ve menüsküs arasındaki farkı anlayabilmek ve diz ağrılarınıza doğru bir tanı koyabilmek için gecikmeden uzman bir hekime başvurmanızı tavsiye ederiz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları