Adet Siklusu (Döngüsü) Mestruasyon Adet Nedir?

Adet Siklusu (Döngüsü) Mestruasyon Adet Nedir?

Adet Siklusu (Döngüsü)
Mestruasyon
Adet Nedir?



Adet siklusu (döngüsü) ilk adetten (menarş) son adete (menopoz) kadar süren, adet kanaması ile karakterize, amacı üreme ile neslin devamı olan ve tüm vücudu etkileyen olaylar zinciridir.Adet siklusu yada adet dönemi denildiğinde kastedilen bir adet kanamasının ilk gününden bir sonraki adet kanamasının ilk gününe kadar geçen süredir. Adet nedir denildiğinde veya adet dönemi denildiğinde kanamalı olan süre yada kanamasız olan süre dikkate alınmaz.
Adet kanamasını tarif etmek için konuşma dilinde farklı ifadeler sıklıkla kullanılmaktadır. Bunlar arasında en sık rastlanılanları aybaşı olmak,adet olmak, adet görmek,ay hali görmek,kirlenmek regl olmak, mens olmak,menstruasyon görmek peryod ve hastalanmak ifadeleridir.
Normal Adet Nedir? Normal siklus nedir ?

Adet döngüsü veya siklus, son adet tarihinin ilk gününden bir sonraki adet tarihinin ilk gününe kadar geçen zamanı kapsar.Bu zaman dilimi süresinde kadın vücudunda bir çok farklı olay gerçekleşir.
Bir adet siklusu kadında genellikle 28 gün sürmekle birlikte 21 ile 35 gün arası normalin alt ve üst sınırlarıdır. Adet kanaması ise süre olarak ortalama 4 gün devam eder ve 2 ile 7 gün arası normalin alt ve üst sınırları olarak kabul edilir. Adet kanaması esnasında 20 ile 80 mililitre arasında miktarda kan kaybedilir.

Adet siklusları ilk kez adetin görüldüğü ergenlik başlangıcından son kez adetin meydana geldiği menopoz dönemine dek aralıksız devam eder.Sadece gebelik ve emzirme dönemleri süresince geçici olarak bu süreç duraklama gösterir.

Kadın 40'lı yaşlara geldiğinde hormon salgısındaki doğal değişiklikler genellikle siklusun yeniden uzamasıyla sonuçlanır. 2-8 yıl devam eden bu süre sonunda menopoz ortaya çıkar. Bu süre içerisinde adet siklusunun uzamasını belirleyen temel olay yumurta hücresinin olgunlaşmasına kadar geçen sürenin uzamasıdır.
İlk Adet Kanaması ne zaman görülür?
İlk adetin kaç yaşında görüleceğini önceden kesin olarak bilebilmek mümkün değildir. Bu ırklara ve çevresel faktörlere göre değişiklik gösterebilir. İlk adet ülkemizde genelde 11-14 yaşları arasında olmaktadır. 16 yaşına kadar adet görülmemişse ve sekonder seks karakterleri adı verilen memelerde büyüme, kasık ve koltuk altında kıllanma gibi belirtiler de yoksa bir jinekolog ile temasa geçmek faydalı olur.

Bu ilk kanama henüz yumurtlama süreci devreye girmediğinden, gerçek ve düzenli aralıklarla oluşan bir adet kanaması olmaktan uzaktır. Bu sikluslarda genelde yumurtlama olmaz (anovulatuar siklus). Bazen ayda 2 defa bazen de 3-4 ayda bir kanama görülür. Bunların hepsi normaldir. Adetlerin ve yumurtlamanın düzene oturması 2 yıl kadar sürebilir.

Kız çocuğunun hormon salgı mekanizmaları ve genital organları olgunlaştığında yumurtlama süreci de başlar ve oluşan adet kanamaları, adet siklusunun bir parçası olarak düzenli hale gelir.
Adet görmek için gerekli şartlar nelerdir?
ü Beyinden hormon salgılanmalı (GnRH),
ü Beyinden salgılanan hormonlara cevap olarak hipofizden hormon salgılanmalı (FSH,LH),
ü Overlerde (yumurtalıklarda) follikül bulunmalı ve bu folliküller hormon salgılama kabiliyetinde olmalı,
ü Endometrium (rahim iç tabakası) bulunmalı ve bu hormonlara karşı duyarlı olmalı,
ü Ortaya çıkan kanın dışarı akmasına engel olacak bir anomali bulunmamalıdır.
Adet siklusu sırasında neler olur?

Adet siklusunda her ay yumurtalıklardan bir adet seçilmiş yumurta hücresi gelişir ve yumurtlama olur. Bu sırada rahmin içindeki zar tabakası önce kalınlaşır, daha sonra ise salgı üretmeye başlar. Aynı zamanda rahme giden kan miktarı da artar. Yumurta fallop tüplerinden geçerek rahime ulaşır. Bu seyahat esnasında sperm ile karşılaşırsa döllenme meydana gelir. Döllenen yumurta rahimin içindeki bu kalınlaşmış tabakaya yerleşir ve büyümeye başlar. Eğer hamilelik olmaz ise kandaki hormonlar düşer, rahmin içindeki kalınlaşmış tabakaya gerek kalmaz ve bu tabaka dökülür ve kanama ile birlikte atılır.
Adet kanaması nedir? Adet Nedir?

Adet kanaması kalınlaşmış rahim iç tabakasının ve kanın vajina yolu ile vücut dışına atılmasıdır. Adet kanaması hafif, orta yada çok şiddetli olabilir. Bu durum kişiden kişiye değişir. Hatta zaman zaman aynı kişide değişik şekillerde de olabilir. Pek çok kadında 1-2 gün hafif, daha sonra 1-2 gün şiddetli olur ve takiben yeniden hafifleyerek kesilir. Adetlerin başladığı ilk yıllarda kanamalar düzensiz olabilir.

Ped/tampon ne sıklıkta değiştirilmelidir?
Adet dönemi sürecinde kadınların kullandığı hijyenik pedler, ülkemizde orkid pet olarak bilinmektedir, kanla iyice dolana kadar beklenmemelidir. Kanamanın miktarına göre belirlenecek olan sıklıklarda değiştirilmelidir. Her kadın bu sıklığa kendi durumuna göre kendisi karar vermelidir. Eğer tampon kullanılıyorsa her 4 saatte bir değiştirilmesi gereklidir. Tamponun 6 saatten uzun bir süre değiştirilmemesi hayatı tehdid edebilecek boyutta riskler taşır. Tampon kullanırken aniden ortaya çıkan yüksek ateş, kas ağrısı,ishal, baş dönmesi, baygınlık, ciltte kızarıklık görülürse doktorunuzla görüşmelisiniz.
Adet kanaması sırasında normal hayatıma devam edebilir miyim?

Adet kanaması günlük aktivitelerin yapılmasına engel değildir. Spor yapmaya ve benzeri aktivitelere devam edilebilinir. Tampon kullanarak yüzmek dahi mümkündür. Hatta bazı kadınlar adet kanaması sırasında spor yapmanın adet sancılarına iyi geldiğini belirtmektedirler.
Adet gecikmesi ne anlama gelir?

Her adet gecikmesinde cinsel yönden aktif olan doğurganlık çağındaki kadının ilk önce yapması gereken hamilelik olmadığının test ile tespit edilmesidir. Hamilelik dışında adet gecikmesine neden olabilecek başka durumlar da vardır;
ü Hastalık: Çeşitli sistemik hastalıklar bu duruma neden olabilir.
ü Stres: Sıkıntı,üzüntü ve benzeri duygusal yoğunluklar gecikmelere yol açabilir.
ü Yaş: Yeni adet görmeye başlamış ya da menopoza yaklaşmış kadınlarda adet gecikmeleri olabilir.
ü Egzersiz: Yoğun yapılan spor gecikmelere neden olabilir.
ü Ani kilo artışı yada kaybı gecikme yaratabilir.
Adet siklusu kaç döneme ayrılır ?

Adet döneminin ovülasyona (yumurtlamaya) kadar olan ilk kısmına overlerde folliküller gelişmekte olduğu için folliküler faz yada endometrium kalınlaştığı için proliferatif faz adı verilir. Ovülasyon sonrası dönem ise luteal faz yada sekretuar faz olarak adlandırılır ve adet hesaplama yapılırken göz önünde bulundurulmalıdır
Adet siklusu ne demektir? Adet hesaplama nasıl yapılır?

Adet siklusu hormonların etkisi ile üreme organlarının her ay geçirdiği değişikliklerdir. Bu değişiklikler gebelikle veya gebelik oluşmadıysa adet kanamasıyla sonuçlanır.Adet hesaplama yapılırken göz önünde bulundurulan adet siklusu olarak tanımlanan menstrual siklusun ortalama 28 gün sürdüğüdür.

1. gün; menstrual kanamanın başladığı gün siklusun 1. günü olarak kabul edilir.

2-5. gün; rahmin iç tabakası dökülür ve kanama giderek azalır.

6. gün; kanamanın bittiği bugün yumurtalıklarda folikül adı verilen kesecikler içinde yumurta gelişmeye başlar ve rahmin endometrium adı verilen iç tabakası giderek kalınlaşır.

7-12. gün; yumurtayı içinde bulunduran folikül büyür ve östrojen üretimi devam eder.

13-14. gün; bu günlerde ovulasyon (yumurtlama) gerçekleşir. Bu dönemde cinsel ilişkide bulunulursa gebelik gerçekleşebilir. Ovulasyon sırasında kasık ağrısı ve hafif bir kanama görülebilir, bu günlerde vücut ısısı artar.

15-18. gün; gebelik oluştuysa döllenmiş yumurta tüpler aracılığı ile rahme gelir. Bu arada östrojen düzeyi düşer ve yumurtalıklardan progesteron adı verilen hormon salınmaya başlar.

19-20. gün; rahim gebeliğe hazırdır. Gebelik oluşmadıysa premenstrual sendroma ait yakınmalar bu dönemde başlar.

21-28. gün; endometriumdaki bezler büyür ve kan damarları artar.Progesteronun düşmesiyle kanama başlar.

This image has been resized.Click to view original image

Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları