Hanta virüs nasıl bulaşır? hanta virüsten korunma yolları nelerdir?

Hantavirüs, kemirgenler (özellikle fareler ve sıçanlar) tarafından taşınan bir virüs grubudur ve insanlara doğrudan hayvanlardan bulaşır. Türkiye'de ve dünyada nadir görülen ancak ciddi solunum yolu hastalığına (Hantavirüs Pulmoner Sendromu) yol açabilen bir enfeksiyondur. Virüs, enfekte kemirgenlerin idrar, dışkı veya tükürükleriyle kontamine olmuş ortamlarda bulunur.
Hantavirüsün başlıca bulaş yolları şunlardır:

• Enfekte kemirgenlerin dışkı, idrar veya tükürüğünden çıkan aerosollerin (havaya karışan küçük parçacıkların) solunması. Özellikle kapalı alanlarda temizlik yaparken toz kaldırmak riski artırır.
• Kontamine olmuş yüzeylere dokunup ardından ağız, burun veya gözlere temas etmek.
• Nadiren, enfekte kemirgen tarafından ısırılmak.
• Kişiden kişiye bulaş genellikle olmaz (bazı Güney Amerika türleri hariç).

Virüs, özellikle kır evleri, depolar, ahırlar gibi kemirgenlerin sık bulunduğu yerlerde risklidir.Korunma yolları ise oldukça etkili önlemlerle mümkündür ve enfeksiyonu büyük ölçüde önler:

• Kemirgen girişini engellemek: Ev, depo veya kulübelerin deliklerini kapatın, yiyecekleri kapalı kaplarda saklayın, çöpleri düzenli boşaltın.
• Temizlik yaparken dikkat: Kapalı alanları havalandırın (en az 30 dakika), ıslak temizlik yapın (kuru süpürme veya elektrikli süpürgeyle toz kaldırmayın). Eldiven ve maske kullanın, kontamine materyalleri çamaşır suyuyla dezenfekte edin.
• Kemirgen yuvalarını veya izlerini gördüğünüz yerlere doğrudan dokunmayın.
• Kamp veya doğa aktivitelerinde kemirgenlerden uzak durun, yiyecekleri güvenli saklayın.
• Şu an için hantavirüse karşı aşı bulunmamaktadır, bu yüzden önleme tamamen hijyen ve kemirgen kontrolüne dayanır.

Belirtiler genellikle maruziyetten 1-8 hafta sonra ortaya çıkar: Ateş, halsizlik, kas ağrıları, ardından öksürük ve nefes darlığı gibi ciddi solunum sorunları. Şüpheli durumlarda hemen doktora başvurun, çünkü erken tedavi hayati önem taşır.Bu önlemlere uyulduğunda hantavirüs enfeksiyonu riski çok düşük olur. Kemirgen popülasyonunun yoğun olduğu bölgelerde ekstra dikkatli olun.

Hanta virüs nasıl bulaşır?

Yukarıda da sözünü ettiğimiz gibi insana bulaşması, enfekte kemirgenin vücut çıkartılarının solumması aracılığı ile olabiliyor. Kemirgen insanı ısırdığında virüs genelde geçmiyor. Geçse bile bu çok nadir bir vakadır. Hanta virüs insandan insana geçmiyor. Kemirgenlerin salgılarıyla kirlenmiş yiyeceklerle bulaşıp bulaşmadığı şüpheli çünkü virüsün mide asidine dirençsiz olduğu düşünülüyor. İnek ya da tavuk gibi çiftlik hayvanları tarafından taşınmıyorlar. Bu hayvanlara kedi ve köpek de dahil. Bu hastalık sadece fare, sıçan gibi kemirgenlerde görülüyor. Ancak eğer bu kemirgenler yukarıda bahsettiğimiz hayvanlarla temas halinde olursa bu durumda taşıyıcı olma ihtimalleri doğuyor. Hanta virüsün kuluçka süresi hakkında net bilgi olmasa da 12 ila 21 gün arası bir süreden bahsediliyor. Kişisel durumlara, sıcaklık ve nem oranına göre bu süre 60 güne kadar uzayabiliyor. Ancak genel bir ortalamadan bahsedecek olursak hanta virüs alındıktan 1-5 hafta sonra bulgular kendini belli etmeye başlıyor. Hanta virüsün şu an bilinen ve uygulanan bir tedavisi ne yazık ki bulunmuyor. Kişinin mevcut hayati fonksiyonlarının stabil tutulması ve bağışıklığın desteklenmesi ile virüsün ilerlemesi önlenebiliyor. Burada önemli olan hastanın fonksiyonlarını stabil tutmak. Hanta virüs aşısı var mıdır sorusunun yanıtını da verelim. Hanta virüs aşısı şu an yok. Corona virüs aşısında olduğu gibi araştırmalar ve çalışmalar sürüyor ancak şu an yapılan resmi bir açıklama bulunmuyor. Peki hanta virüsten korunma yolları nelerdir şimdi gelin bunlara bir göz atalım…

Hanta virüsten korunma yolları

Hanta virüs enfeksiyonundan korunmak için ilk yapılması gereken kemirgen hayvanların kontrol altında tutulması. Bunun için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz.

• Kapı ve pencerelere mutlaka sineklik koyun ve çöp kutularının kapaklarını mutlaka kapalı tutun.
• Rögar kapaklarına dikkat etmek gerekir çünkü kemirgenlerin yaşam alanı bu alanlardır.
• Kemirgenlerin kemirebileceği gereksiz eşyaları depolarda bulundurmamalı. Yanı sıra kullanmadığınız depo alanlarının temizliklerini de düzenli yapmanız gerekir. Bu aşamada hijyen ilk dikkat edilmesi gerekenlerdendir.
• Fareye rastladıysanız hemen deterjanlı su ile her yeri dezenfekte edin.
• Bu alanları temizlerden mutlaka maske ve eldiven kullanın.
• Evde kedi besliyorsanız ve kedi enfekte olmuş bir kemirgeni yediyse kedinize de virüs bulaşmış olabilir. Kedinizin vücut çıkartılarını solumanız durumunda enfeksiyon size de geçebilir. Bu nedenle evcil hayvanlarınızı daima gözetimde tutun.
• Kendinizde bazı belirtiler hissediyorsanız çok zaman kaybetmeden ilgili sağlık kuruluşu ile irtibata geçin ve doktor desteği alın.

Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları
hanta virüs nasıl bulaşır? hanta virüsten korunma yolları nelerdir?