Tam kan sayımı, kan örnekleri üzerinde yapılan bir test yöntemidir. Vücutta bir enfeksiyon, çeşitli kan hastalıkları, lösemi, ya da kansızlık varlığının analizinde kullanılmaktadır. Oldukça pratik ve kolay uygulanabilen bir test olması, sonuçların hızlı alınabilmesi gibi avantajlarından sıklıkla tercih edilmektedir. Tam kan sayımı, hemogram olarak da bilinmektedir. Bu yazıda tam kan sayımı ve kan tahlili sonuçları ile ilgili her türlü bilgiye yer verilecektir.
Tam Kan Sayımı
Tam kan sayımı (TKS), kanın sağlık durumu hakkında bilgi edinmek için yapılan bir kan testidir. Bu test, kan hücrelerinin (kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositler) miktarını, boyutunu ve şeklini ölçmektedir. Ayrıca, hemoglobin (oksijen taşıyan protein), hematokrit (kırmızı kan hücrelerinin kan içindeki oranı) ve diğer kan bileşenlerinin seviyelerini de değerlendirir.
Tam kan sayımı, birçok sağlık durumunun teşhisinde ve takibinde kullanılır. Tam kan sayımı değerleri, her bir kan bileşeninin normal aralıklar içinde olup olmadığını gösterir. Tam kan sayımı sonuçları şu şekilde sıralanabilir:
• Kırmızı Kan Hücreleri (Eritrositler/RBC): Kırmızı kan hücreleri yani red blood cells (rbc), vücuda oksijen taşıyan ve karbondioksiti uzaklaştıran hücrelerdir. Tam kan sayımı sonuçları, kırmızı kan hücrelerinin sayısını (eritrosit sayısı), boyutunu (eritrosit hacmi) ve şeklini (eritrosit dağılım genişliği) değerlendirir. Düşük kırmızı kan hücresi sayısı (anemi) veya anormal kırmızı kan hücresi boyutu/şekli, birçok sağlık sorununun belirtisi olabilir.
• Beyaz Kan Hücreleri (Lökositler/Akyuvarlar/WBC): Beyaz kan hücreleri yani white blood cells (wbc), enfeksiyonlarla savaşan ve bağışıklık sisteminin bir parçası olan hücrelerdir. Tam kan sayımı sonuçları, beyaz kan hücrelerinin sayısını (lökosit sayısı) ve tiplerini (lökosit diferansiyel) değerlendirir. Yüksek beyaz kan hücresi sayısı, enfeksiyon veya inflamasyonun belirtisi olabilir.
• Trombositler: Trombositler, kanın pıhtılaşma sürecinde önemli bir rol oynayan hücre parçacıklarıdır. Tam kan sayımı sonuçları, trombosit sayısını (trombosit sayısı) değerlendirir. Düşük trombosit sayısı, kanama riskini artırabilir.
• Hemoglobin (HGB): Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijen taşıyan proteinidir. Tam kan sayımı sonuçları, hemoglobin seviyesini değerlendirir. Düşük hemoglobin seviyeleri, anemi veya başka bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.
• Hematokrit (HCT): Hematokrit, kırmızı kan hücrelerinin kan içindeki oranını gösterir. TKS (Tam kan sayımı) sonuçları, hematokrit seviyesini değerlendirir. Düşük hematokrit seviyeleri, anemi veya başka bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.
Bu değerlerin normal aralıkları, laboratuvarın referans aralıklarına ve kişinin yaşına, cinsiyetine ve sağlık durumuna göre değişebilir. Tam kan sayımı sonuçları, doktorunuz tarafından değerlendirilmeli ve yorumlanmalıdır.
Tam Kan Sayımı Değerleri
Tam kan sayımı sonuçları, bir kişinin kan hücrelerinin sayısını, boyutunu ve şeklini değerlendirir. Tam kan sayımı normal değerleri ve normal aralıkları şu şekilde sıralanabilir:
• Kırmızı Kan Hücreleri (Eritrosit, RBC):
- Erkeklerde: 4.52-5.90 milyon/µL [2]
- Kadınlarda: 4.10-5.10 milyon/µL [2]
• Hemoglobin (HGB):
- Erkeklerde: 14.0-17.5 g/dL [2]
- Kadınlarda: 12.3-15.3 g/dL [2]
• Hematokrit (HCT):
- Erkeklerde: 42-50 [2]
- Kadınlarda: 36-45 [2]
• Beyaz Kan Hücreleri (Lökosit, WBC):
- 4.4 -11.3 bin/µL [2]
• Trombositler:
- 172-450 bin/µL [2]
Tam kan sayımı sonuçları, doktor tarafından değerlendirilmeli ve yorumlanmalıdır.
Tam Kan Sayımı Aç Karnına mı Yapılır?
Tam kan sayımı genellikle aç karna yapılmaktadır. Aç karnına yapılması, sonuçların daha güvenilir ve doğru olmasını sağlar. Aç karnına yapılan tam kan sayımı, yiyecek ve içeceklerin sonuçları etkileme olasılığını azaltmaktadır.
Aç karnına tam kan sayımı yaparken, genellikle en az 8 saatlik bir açlık süresi olması önerilmektedir. Bu süre boyunca sadece su içmek için izin verilir. Ancak, doktorunuz veya sağlık uzmanınız size özel çeşitli talimatlar verebilir. Bu sebeple, tam kan sayımı yapmadan önce doktorunuzun talimatlarını takip etmek son derece önemlidir.
Bunlara ek olarak, bazı durumlarda acil bir tam kan sayımı gerekebilir ve aç karnına yapılamayabilir. Doktorunuz, sizin durumunuza ve ihtiyaçlarınıza göre en uygun talimatları verecektir.
Tam Kan Sayımı Ne Kadar Sürede Çıkar?
Tam kan sayımı sonuçları genellikle birkaç saat içinde çıkar. Ancak, laboratuvarın yoğunluğuna, testin yapılacağı merkezin politikalarına ve diğer faktörlere bağlı olarak sonuçlar birkaç saat ile birkaç gün arasında değişebilir. Acil durumlarda sonuçlar daha hızlı çıkabilirken, rutin bir tam kan sayımı için sonuçlar genellikle birkaç saat içinde elde edilebilir. Sonuçları öğrenmek için sağlık merkeziniz ile iletişime geçebilir veya laboratuvarın belirlediği süreleri takip edebilirsiniz.
Tam Kan Sayımı Nasıl Yapılır?
Tam kan sayımı, bir laboratuvar ortamında yapılır. Tam kan sayımı nasıl yapılır sorusunun cevabı şu şekilde sıralanabilir:
1. Kan örneği alınması: Tam kan sayımı için bir damar yolu açılarak bir kan örneği alınır. Örneğin, kolunuzun iç kısmındaki bir damara iğne yerleştirilir ve bir kan tüpüyle kan alınır. Alternatif olarak, parmağınızın ucundan bir damla kan alınabilmektedir.
2. Kan örneğinin laboratuvara gönderilmesi: Kan örneği, laboratuvara gönderilir ve analiz için hazırlanır. Örnek, laboratuvar teknisyenleri veya otomatik analiz cihazları tarafından incelenir.
3. Hücrelerin sayılması ve analiz edilmesi: Kan örneği, otomatik bir kan sayım cihazına yerleştirilir. Bu cihaz, kan örneğini içeren tüpü çevirerek ve titreşimlerle hücreleri ayırarak, hücreleri sayar ve analiz eder. Cihaz, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerin sayısını ve çeşitli diğer parametreleri ölçer.
4. Sonuçların değerlendirilmesi: Kan sayım cihazı, ölçülen hücre sayıları ve diğer parametrelerle birlikte bir rapor oluşturur. Bu rapor, doktorunuz veya sağlık uzmanınız tarafından değerlendirilir. Sonuçlar, genellikle normal değer aralıkları ile karşılaştırılır ve herhangi bir anormallik tespit edilirse, ilgili tedavi ya da takip işlemleri yapılır.
Tam Kan Sayımı Yüksekliği
Tam kan sayımında yüksekliği, belirli kan parametrelerinin normalden yüksek değerlere sahip olması anlamına gelir. Tam kan sayımında yükseklik gösteren bazı yaygın kan parametreleri şunlardır:
• Kırmızı Kan Hücresi Sayısı (Eritrosit Sayısı): Normalden yüksek eritrosit sayısı, polisitemi olarak adlandırılır ve vücutta oksijen taşıma kapasitesinin artması anlamına gelir. Polisitemi, yüksek rakımlarda yaşayan insanlarda, kronik akciğer hastalığı olanlarda, bazı kan hastalıklarında, böbrek hastalıklarında ve tümör varlığında görülebilir.
• Hemoglobin (Hb) Seviyesi: Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijen taşıyan bir protein molekülüdür. Yüksek hemoglobin seviyeleri, polisitemi, dehidrasyon, böbrek hastalığı veya bazı akciğer hastalıkları gibi durumlarda görülebilir. Polisitemia vera, hemoglobin seviyelerinin yükselmesine ve dolayısıyla hemoglobin yüksekliğine neden olabilmektedir.
• Hematokrit (HCT) Seviyesi: Hematokrit, kırmızı kan hücrelerinin toplam kan hacmine oranını ifade eder. Yüksek hematokrit seviyeleri, polisitemi, dehidrasyon veya bazı akciğer hastalıkları, yüksek rakımlarda yaşama gibi durumlarda görülebilir.
• Beyaz Kan Hücresi Sayısı (Lökosit Sayısı): Normalden yüksek lökosit sayısı, lökositoz olarak adlandırılır ve enfeksiyon, alerjik reaksiyonlar, kanser, ilaçlar, iltihaplanma, stres veya bazı kan hastalıkları gibi durumlarda görülebilir.
• Trombosit Sayısı: Normalden yüksek trombosit sayısı, trombositoz olarak adlandırılır ve kan pıhtılaşma bozuklukları, kanser, anemi, enfeksiyonlar veya bazı kan hastalıkları gibi durumlarda görülebilir.
Yükseklik gösteren herhangi bir kan değeri, altta yatan sebebi belirlemek ve uygun tedaviyi prosedürünü planlamak için doktor tarafından değerlendirilmelidir. Bu nedenle, tam kan sayımı sonuçlarında yükseklik tespit edildiğinde, doktorunuza danışmanız önemlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları