Stent Trombozu Nedir?

Stent trombozu, kalp damarlarına yerleştirilen metal bir tüp olan stentin içinde kan pıhtısı oluşması ve damarın aniden tıkanması durumudur. Bu, genellikle koroner arterlerde (kalbi besleyen damarlarda) görülen ciddi bir komplikasyondur ve çoğu zaman akut kalp krizine yol açar. Stent, daralmış damarları açık tutmak için takılırken, vücut bu yabancı maddeyi algılayıp üzerine pıhtı hücreleri gönderebilir; bu da tromboza zemin hazırlar.Bu olay zamanlamasına göre sınıflandırılır:

• Akut: Stent takılmasından sonraki ilk 24 saat içinde.
• Erken: İlk 30 gün içinde.
• Geç: 30 gün ile 1 yıl arasında.
• Çok geç: 1 yıldan sonra.

Özellikle ilaç salınımlı stentlerde (damar iç yüzeyinin aşırı büyümesini önleyen ilaç kaplı olanlarda) geç ve çok geç tromboz riski biraz daha yüksek olabilir, çünkü ilaç damarın stentle tamamen kaplanmasını geciktirebilir.Belirtileri Neler?Genellikle ani ve şiddetli olur:

• Şiddetli göğüs ağrısı (kalp krizi benzeri).
• Nefes darlığı, terleme, bulantı.
• Bazen ritim bozuklukları veya ani kalp durması.

Bu belirtiler ortaya çıktığında acil müdahale şarttır; gecikme kalp kasında kalıcı hasar veya ölüm riskini artırır.Neden Olur?Birden fazla faktör rol oynar:

• En önemli neden: Kan sulandırıcı ilaçların (aspirin + klopidogrel, tikagrelor gibi ikinci bir ilaç) erken kesilmesi veya düzensiz kullanılması. Stent takıldıktan sonra genellikle en az 6-12 ay çift ilaç tedavisi önerilir.
• İşlemle ilgili: Stentin tam açılmaması, yanlış konumlanması, damar yırtılması veya birden fazla stent kullanımı.
• Hasta özellikleri: Şeker hastalığı, sigara içmek, yüksek pıhtılaşma eğilimi, böbrek yetmezliği veya akut kalp krizi sırasında stent takılması.
• Stent tipi: Eski nesil ilaçlı stentlerde risk daha fazlayken, yeni nesillerde (daha ince ve biyouyumlu olanlarda) belirgin azalıyor.

Tedavisi Nasıl Yapılır?Acil bir durumdur:

• Hemen anjiyo ile pıhtı aspire edilir (emilir) veya balonla ezilir.
• Gerekirse yeni stent takılır.
• Güçlü kan sulandırıcılar (intravenöz ilaçlar) verilir.
• Erken müdahale ile damar yeniden açılabilir, ama kalp hasarı oluşmuşsa destek tedaviler gerekebilir.

Önlemek İçin Ne Yapmalı?Riski en aza indirmek mümkün:

• Doktorun önerdiği kan sulandırıcıları aksatmadan kullanın (kendiniz kesmeyin, diş çekimi veya ameliyat öncesi bile doktora danışın).
• Sigarayı bırakın, sağlıklı beslenin, düzenli egzersiz yapın.
• Şeker ve tansiyon gibi hastalıkları kontrol altında tutun.
• Düzenli kardiyoloji kontrollerine gidin.

Günümüzde yeni nesil stentler ve daha etkili ilaçlar sayesinde stent trombozu oranı oldukça düşük (%1 civarı veya altında), ama yine de nadir görülen bu komplikasyon hayati tehlike yaratır. Stent takılan herkesin bu riski bilmesi ve ilaç uyumuna dikkat etmesi çok önemli. Şüpheli bir durumda vakit kaybetmeden hastaneye başvurun!

Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları

Stent Trombozu Nedir? Fatih Ürek