Penis ve Scrotum erkekte dış genital organları yaparlar. Testisler, Epididymis, Ductus deferens, Vesicula seminalis ve Prostat ise iç genital organları oluştururlar.
Penis
Penis silindirik bir yapıdadır. İki önemli görevi üstlenmiştir. Bir yandan çiftleşme, öte yandan idrarı dışarıya atma işlevi bu organ tarafından sağlanır. İdrar yolunun son kısmı, penisin yapısı içinde bulunur. Çiftleşmenin normal olarak yapılabilmesi için penis özel bir yapıya sahip olmuştur. Cavernos yapılar sayesinde penisin ereksiyonu sağlanır. Ancak bu yapının yanı sıra peniste bir de spongios kısım vardır. Kavernos bölümündeki küçük boşlukları birbirinden ayıran duvarlar düz kas ve elastik liflerden zengin bir yapı gösterir. Kavernler arası bölmeler üzerinde küçük delikler bulunur. Penisin ereksiyonunda bu odacıklar (caverna) bu aralıklar vasıtasıyla birbirleri ile bağlantı sağlar. Odacıklara dolan kanın, sirkülasyonu da bu vasıtayla sağlanır.
Penis yapısının diğer bölümünü oluşturan süngerimsi (spongios) kısım yine esas itibariyle boşluklu (kavernos) bir durum gösterir. Buna rağmen, kavernos yapının fonksiyonel tarzını tam olarak ortaya koyamaz ve ereksiyon olayında da önemli bir görevi bulunmaz. Burada önemli özellik, penisin ereksiyon durumunda dahi, spongios bölümün odacıklarına gelen kanın, venlere doğru akışını sürdürmesidir. Bu kısım içinde idrar yolunun son parçası yer alır. Spongios bölümün genişleyen ön ucu glans penis'i yapar. Penisin serbest olan ve dıştan görünen kısmı, glans penis ve dorsum penis olmak üzere ikiye ayrılır. Penis'in radix (kök) kısmı ise, dıştan görünmez. Penisin serbest olan bölümü (pars libera penis) içinde idrar yolu (urethra) uzanır ve glans penis'in ucundaki delik ile (ostium urethrae externum) sonlanır. Penisin serbest kısmının büyük bölümünü cavernos yapılar meydana getirir. Daha dar bir yapı halinde, iki kavernos bölüm arasına ise spongios parça oturur.Penis erkekte HPV, genital siğillerin en sık oluştuğu bölgedir. Özellikle sulcus kısmında ve sünnet derisi kesisinin yapıldığı kısmda sıklıkla oluşurlar ve yerleşirler.
Penis derisi önde serbest bir bölüm ile sonlanır. Bu kısım glans penis üzerinde hareketli bir durum gösterir. Sünnet derisi (praeputium) denilen bu kısmın alt yüzünde toplanan birtakım ölü hücreler veya maddeler, temizliğin iyi yapılmadığı durumlarda praeputium iltahaplarına yol açar.
Scrotum (torbalar)
Uylukta aşağıya doğru sarkan bir torba gibidir. Embryonal dönemde aynı kaynaktan gelişen yapılar erkekte scrotum, kadında ise labium majus olarak teşekkül eder. Bu organlar analog yapılardır. Genital siğiller ve HPV' ye bağlı kondilomlar nadiren de olsa testisler üzerine yayılabilirler.
Scrotum duvar yapısı ile özellik gösterir. Karın ön duvarının yapısını meydana getiren bütün yapıları, scrotum'un duvar yapısında görebiliriz. Torba şeklindeki bu yapı içinde testisler bulunur. Sağ ve sol testisleri içine alan kısımlar ortadan bir bölme (septum scroti) ile iki ayrı kese oluşmuşlardır.
Scrotum duvarının yapısı içinde, özellikle düz kas liflerinden meydana gelmiş ve aynı zamanda elastik lifler de taşıyan tabaka (tunica dartos) fonksiyonel öneme sahiptir. Bu tabakadaki kas liflerinin kasılmaları ve gevşemeleri ile, scrotumda küçülme ve gevşeme gibi durum değişiklikleri görülür. Bu durumda, özellikle sıcak ve soğuk ortama göre scrotum şekil değişikliği gösterir. Böylece scrotum içindeki sıcaklığın ayarlanması mümkün olur. Çünkü; normal olarak, scrotum içi ısısı, karın içi ısısına göre 2-2,5 derece kadar daha düşüktür. Bu ısı şartlarının testislerin normal fonksiyonları için aynı kalması gereklidir. Tunica dartos yapısındaki liflerin fonksiyonları ile ısı ayarlaması kolayca yapılır.
Testis (Orchis)
Erkek iç genital organlarındandır. Çok hassas yapıları vardır. Basınca dayanamazlar ve fonksiyonlarını yitirirler. Burada üreme hücreleri ve önemli erkeklik hormonu yapılır. Scrotum içinde, bir bölme ile birbirlerinden ayrılmış olarak bulunurlar. Aşırı sıcak ve soğuğa karşı da çok hassastırlar. Normal olarak gelişimini tamamlamış bir erkekte scrotumların içinde bulunmaları gerekir. Ancak; bazen çeşitli nedenler ile, ya karın içinde yada inguinal kanalda kalırlar. Bu durumda testislerin iç yapılarında (tubuli contorti) önemli bozulmalar ortaya çıkar. Sonuç olarak da, normal spermium yapılamaz. Bazı hallerde ise; normal olarak testisler yerlerini almış olabilirler. Fakat, bu defa scrotumlara kadar ilerleyen iç organ fıtıklarında testisler yine basınç altında kalacağı için, yukarıda belirtilen sonuç ortaya çıkar.
Testisler dışarıdan sağlam yapılı bir örtü ile kuşatılmışlardır. Bu örtü testislerin yapısı içerisine birtakım bölmeler gönderir ve böylece testis yapısı içinde birtakım localar (lobuluslar) ortaya çıkar. Lobuluslar içinde testis kanalcıkları bulunur. Oldukça kıvrımlı bir yapı gösterirler.
Bu kanalcıklar testislerin iç yüzlerinden dışarıya çıkarlar. Dışarıya çıkış yerine mediastinum testis adı verilir. Mediastinum testisten aynı zamanda organa girip-çıkan damar ve sinirlerde geçer. Testislerde yapılan üreme hücreleri, lobulusler içindeki kanallardan geçerek dışarıya nakledilirler ve epididymis denilen yere ulaşırlar.
Epididimis (Epididymis)
Burası, spermiumların dışarıya iletilmesini sağlayan yolun başlangıcını oluşturur. Testislerin arka yüzünden başlayarak, konkav yüze doğru devam eder. Karşıdan bakıldığında bir virgül gibi görünüş ortaya koyarlar. Bütünlüğü içinde; baş(caput), gövde (corpus) ve kuyruk (cauda) olmak üzere üç bölümde incelenir. Oluşumun esas yapısı, testislerden gelen ince spermium kanalcıkları ve daha sonra bu kanalcıkların birleşerek meydana getirdikleri kuyruk kısmıdır. Epididymis, hazırlanmış olan spermiumlar için bir toplanma yeridir.
Spermium Kanalı (Ductus deferens)
Yaklaşık 40-50 cm kadar bir uzunluğu vardır. Epidimisin kuyruk kısmının ucundan başlar ve testisin arka kenarı boyunca yukarıya doğru yükselir. Bir bölümü hariç, esas görevi spermium'ların nakline hizmet etmektir. Duvar yapısı itibariyle önemli kısmı kas tabaka oluşturur. İç ve dışta uzunlamasına, ortada ise sirküler uzanan kas liflerinden düzenlenmiştir. Kanalın iç yüzünü mukoza tabakası döşer. Kanal lümeni bu mukoza tabakasının ileriye doğru yapmış olduğu çıkıntılar ile oldukça daraltılmış durumdadır.
Her iki yanda başlayıp, scrotumlardan yukarıya doğru yükselen ductus deferens'ler, yukarıya ve geriye doğru bir gidişile canalis inguinalis (kasık kanalı) içine girerler. Kanaldan sonra pelvis boşluğuna dahil olurlar. Yollarına devamla, prostat içinden geçip idrar kanalına(urethra) açılarak sonlanırlar.
Meni Keseciği (Vesicula seminalis)
Prostat ile birlikte erkek cinsel organlarının aksesuar oluşumudur. İdrar kesesinin arka-alt yüzü ile, rectum'un ön yüzü arasında bulunur. Küçük bir kese şeklinde oluşmuş, bir çift organdır. Uzunlukları yaklaşık 4-5 cm, genişlikleri ise 2-3 cm kadardır. Karşıdan bakıldığında, tabanı yukarıda, tepesi aşağıda küçük bir yaprak şeklinde görünüm ortaya koyarlar. Meni keseciği adı altında belirtilmesine rağmen, burada oldukça az miktarda meni depo edilir.
Esas itibariyle salgı yapan bir organdır ve bu yüzden de glandula vesiculosa adı ile de belirtilirler. Bunların yapmış oldukları salgı, spermiumların canlılığı için gereklidir. Vesicula seminalis'ler, spermiumları nakleden ductus deferens'lerin sonuç kısımları ile dar bir boyun şeklinde birleşirler ve tek bir kanal haline geçerler. Bu birleşmeden sonra oluşan yeni kanala ductus ejaculatorius denir. Bu kanal, yaklaşık 2 cm kadarlık bir uzunluk ile prostat'ı geçer ve idrar kanalı (urethra) na açılır. Bundan sonra erkeklerde idrar yolları ile meni yolları tek ve müşterek olarak devam eder.
Esas itibariyle salgı yapan bir organdır ve bu yüzden de glandula vesiculosa adı ile de belirtilirler. Bunların yapmış oldukları salgı, spermiumların canlılığı için gereklidir. Vesicula seminalis'ler, spermiumları nakleden ductus deferens'lerin sonuç kısımları ile dar bir boyun şeklinde birleşirler ve tek bir kanal haline geçerler. Bu birleşmeden sonra oluşan yeni kanala ductus ejaculatorius denir. Bu kanal, yaklaşık 2 cm kadarlık bir uzunluk ile prostat'ı geçer ve idrar kanalı (urethra) na açılır. Bundan sonra erkeklerde idrar yolları ile meni yolları tek ve müşterek olarak devam eder.
Prostat
Erkek dış cinsel organları ile ilgili spesifik salgı bezidir. Kestane şeklinde olup, urethra'nın arka kısmına oturmuştur. Bu şekilde kanal ile sıkı bir komşuluk içindedir. Arkadan ise rectum ile komşuluğu vardır. Sağlam yapılı bir kapsül ile çevrilmiştir. Asıl yapısı içinde bol miktarda düz kas ihtiva eder. Salgılarını urethra'ya akıtan, 20-25 adet bezin birleşmesi ile prostatın esas yapısı ortaya çıkar. Bunların yapmış oldukları salgı bazik reaksiyonda olup, ince akıcı bir sıvıdır.
Erkek dış cinsel organlarının spesifik bezleri içinde kabul edilen bir diğer yapı ise, glandula bulbourethralis adı verilen bezlerdir. Bunlara Cowper bezleri de denir. Yaklaşık 2-3 cm kadar olan çok ince kanalları ile, her iki bez urethra'nın başlangıç kısmına (pars prostatica urethra) ayrı ayrı açılırlar. Koyu ve alkali özellikte salgı yaparlar. Bu salgı, ejakulasyondan önce uretra'ya verilir ve böylece uretra mukozası üzerindeki idrar artıkların nötralizasyonu sağlanmış olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları