Varikosel : Nedenleri, belirtileri, tanısı ve tedavisi ...

VARİKOSEL



Skrotum (torba)içinde pleksus pampiniformis denilen pis kanı toplayıp testislerden uzaklaştıran toplar damarların genişlemesi ve kıvrımlarının artması ve içerisinde kan birikmesidir.
Genellikle ergenlikten sonra ortaya çıkmaktadır. %98 sol tarafta olur.%2 ise sağda veya her iki tarafta görülür.

Varikosel kısırlığa sebebiyet vermesinden dolayı önemli bir hastalıktır. Hastalar ağrıları olmadığı için varikoseli önemsemezler ve bu sebepten doktora müracaat etmezler . Ancak varikosel testisteki sperm üreten hücreleri bozacağı ve kısırlığa sebep olacağı için tedavi edilmelidir.
Varikosel 20 li yaşlarda cok fazla görülür . Hiç belirti vermeyen varikosellerde vardır. Bu oran toplumda %20-25 dir.

Varikosel genellikle sol tarafta görülür. Bunun nedenleri;

1. Sol spermatik ven sağa oranla daha uzun yol katederek vena kava inferiora ulaşır.
2. Sol spermatik ven dik açı ile sol renal vene açıldığı için drenaj daha zordur.
3. Sol spermatik ven yetersiz valvüler yapıya sahiptir.
4. Sol spermatik ven superior mezenterik arterin baskısına maruz kalarak drenajı güçleşmektedir.

Sağ tarafta görülürse hiç bir tehlike olmayacağı gibi böbrek tümörü veya retroperitoneal tümörler akla gelmelidir. İleri yaşdaki erkeklerde sol tarafta aniden varikosel gelişmesi de bu tip bir tümörün geç belirtisi olabilir. Varikoselin yatar pozisyonda kaybolmaması da bu sebepleri düşündürmelidir.

Varikosel bazen kasığa vuran künt ağrıya ve testisde çekilme hissine neden olabilir. Ayakta uzun süre kalındığında ağrı artar, yatmakla azalır. Muayene tanı koymada genellikle yeterlidir. Muayenede dilate, torsiyöz venler hissedilebilir.

Varikosel I. dereceden IV. dereceye kadar derecelendirilmektedir.

I. derecede ıkınmayla damarlar belirginleşir,
II. derecede damarlar orta kalınlıkta,
III. derecede damarlar ileri derecede kalınlaşmış,
IV. derecede ise damarlar çok genişlemiş, kıvrımlar çok büyük yumaklar yapmıştır ve bozulmuş dolaşıma bağlı testislerde ufalma görülebilir.

Hasta yatırıldığı zaman pleksus pampiniformis ********ta ve ven pakeleri kaybolmaktadır. Bu durum varikosel hastalığında tipiktir. Bu nedenle hasta önce ayakta sonra yatırılarak muayene edilmelidir. Kaybolmadığı taktirde böbrek tümörü, retroperitoneal veya intraperitoneal bir tümöre bağlı sekonder varikosel düşünülmeli ve İVP, karın ultrasonografisi, bigisayarlı tomografi gibi daha ileri tetkikler planlanmalıdır.



Varikoseli tespit edilen hastalarda spermogram spermlerin sayısı, hareketliliği ve yapıları araştırılmalıdır.

Varikosellilerin yaklaşık yarısından fazlasında sperm sayısı ve hareketliliği düşmüş, sperm yapıları bozulmuştur. Bu vakalarda yüksek oranda infertilite (kısırlık) gelişir.

Düşük gradeli varikosellerde teşhis ve ameliyat kararları Doppler Ultrasonografi ile konulabilmektedir. Doppler Ultrasonografi ile reflu gözlenen varikosellerin ameliyat edilmeleri gerekir.

VARİKOSELDE REFLÜ NE DEMEKTİR ?

Testisler birer fabrika gibidirler. Sperm hücrelerinin ve erkeklik hormonunun yapım yerleridirler. Bu ürünleri yapabilmek için testislere oksijen, vitamin, mineraller , çinko vs. gerekir. Testislerin atardamarları bu maddeleri içeren kanı testislere getirirler ve testisler bu maddeleri kullanarak üretimlerini gerçekleştirirler. Buraya kadar sorun yok varikosel hastalarında sorun bundan sonra başlar. Bu ürünler kandan alınınca geride artık pis kan kalır ve bunların testislerden uzaklaşmaları gerekir ki yeni taze kan gelsin ve üretim kaliteli bir şek,ilde devam edebilsin. Venlerde ( toplar damarlarda ) kanı uzaklaştıran kapakçık mekanizması mevcuttur. Alttaki şekilde görüldüğü gibi bu kapakçıklar kanı uzaklaştırır ve bu kanın geri dönmesine izin vermez (çek-valf mekanizması). Ancak varisleşmiş ve genişlemiş damarlarda kapakçıklar yetersizdir ve kanın geri dönmesine engel olamazlar. Alttaki şekilde görüldüğü gibi testise temiz kanla birlikte her ıkınmada her karın basıncını arttıran harekette pis kanda hucum ederki buda testislerde kaliteli bir sperm yapımını etkiler. Hem hareket hem dölleme yeteneği zayıf spermler üretilir. Zamanla sayıda da düşme olur . Buda erkek sebepli kısırlığa neden olur.

This image has been resized.Click to view original image

Ağrısız varikosellerde, testislerde ufalma yapmayan ve evli ve çocuk sahibi erkeklerin varikosellerinde tedaviye gerek yoktur. Varikosel ağrı yapıyorsa, testislerde ufalmaya ve infertiliteye neden olmuş ise cerrahi tedavi gereklidir. Ameliyat ne kadar erken yapılırsa testis hücreleri harabiyeti o kadar erken önleneceği için iyidir.
En etkili cerrahi girişim internal ve eksternal spermatik venlerin bağlanmasıdır.

Varikoselektomi ameliyatı kasık bölgesine yapılacak lokal anestezi veya belden yapılacak spinal anestezi ile rahatlıkla yapılabilir. Genel anesteziye çoğunlukla gerek yoktur. Ameliyat kasık bölgesinden yapılan küçük bir kesi ile gerçekleştirilir. Varisleşmiş venler bağlanır ve kesilirler. Basit bir ameliyattır ve genellikle hastane de yatmayı gerektirmez ancak çok dikkatlice ve büyütme ile yapılması gereken bir ameliyattır. Ameliyat ortalama 30-60 dk. sürer. Bu sırada testisle ilgili diğer oluşumların zarar görmemesine özen gösterilmelidir. Varikosel ameliyatı dikkatli yapılmaz ve lenfatik damarlar bağlanırsa hidrosel (testis çevresinde sıvı birikimi), temiz kan getiren damar (arter) bağlanırsa testis atrofisi gibi komplikasyonlar görülebilir. Bu ameliyatta üroloğun deneyimi önemlidir.
Bir sperm hücresinin yapılmaya başlaması ile olgunlaşıp depo edilmesi arasında 75-90 gün gerektiğinden varikosel ameliyatından ( spermatik ven ligasyonu ) ortalama 3 ay sonra sperm hücrelerine ait bozukluklar düzelmeye başlar.

Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları

Varikosel Belirtileri
Ve
Varikosel Tedavisi

Varikosel, skrotum adı verilen yumurtalık torbalarında yumurtalıkların etrafında oluşan varisli damarlardır. Varikosel sol tarafta daha sık görülür. Erkeklerin %10 unda görülen bu durum genellikle herhangi bir şikayete yol açmaz.Önemi kısırlığa sebebiyet vermesinden dolayıdır. Hastaların ağrı olmazsa da testisteki sperm hücrelerini bozacağı için tedavi olmaları gerekmededir.20-30 yaş grubunda en fazladır. Hiç belirti vermeyen varikoseller de vardır.
Varikosel niye daha çok sol tarafta olur?
ü Soldaki toplar damarın boşaldığı yer ana damarla dik açı yapar.Bu nedenle kan tam olarak boşalmaz.
ü Testisin sol toplar damarı daha uzundur.
ü Soldaki toplar damarın içerisinde kanı ileri pompalayacak kapakçıklar daha az ve yetersizdir.
ü Soldaki damardaki basınç daha fazladır.Böylece kanı ileri sevk edemez.


Varikosel şikayetleri nedir? Varikosel belirtileri nelerdir? Varikosel Tanısı nasıl konur?
Değişik varikosel belirtileri olabilir.Varikosel belirtileri olarak bazen kasığa vuran künt ağrıya ve testiste çekilme hissine neden olabilir. Ayakta uzun süre kalındığında ağrı artar, yatmakla azalır ve bu en sık görülen varikosel belirtisi dir. Muayene tanı koymada genellikle yeterlidir. Muayenede genişlemiş ve kıvrılmış damarlar hissedilebilir. Hasta yatırıldığı zaman damarlar boşalmakta ve damar pakeleri kaybolmaktadır. Varikoselli erkeklerin çoğu belirti vermezler. Genellikle başka bir hastalığa bakılırken tesadüfen gözükür.
Belirti veren varikosel de ağrı olabilir.Testiste çekilme hissi de vardır.Bilhassa ayakta dururken ve sıcakta damarlar belirginleşir ve el ile bir sicim gibi his edilir ve huzursuzluk verir.İlerlemiş vakalarda testisin kıvamı yumuşamıştır ve büyüklüğü biraz azalmıştır. Varikoselin büyüklüğü ve tahribatına göre üç dereceye ayrılır. Bu derecelendirme normal el muayenesi veya ultrasonografi ile yapılır.
Spermiogram ve ultrasonografi varikoselin derecesi hakkında bilgi verir.Böylece ameliyat kararına yardımcı olur.
Günümüzde varikosel teşhisleri ve ameliyat kararları Doppler Ultrasonografi ile konulmaktadır.Çünkü varikoseli olan erkeklerde kan akımının yavaşlaması ve geri akımına bağlı infertiliteye neden olabilir. Sizde "varikosel belirtileri" nin tümü veya herhengi bir "varikosel belirtisi" var ise bir üroloji uzmanına başvurunu..

Varikosel niçin erkekte kısırlığa sebep olur?

Genişlemiş damarlar testisler tarafından kullanılmış venöz kanı taşıyamazlar. Akımda durgunluğa ve hatta geri akıma neden olurlar. Bu nedenle sperm parametreleri etkilenir ve kısırlığa neden olur.

• Erkekte sperm gelişimi için en uygun ısı 35 derecedir.Normal vücut ısısı 36-37 derecedir.İşte bu aradaki ısı farkını testis torbası sağlar. Varikosel de ise kanlanma daha çok olduğundan dolayı torba bu özelliğini kaybeder ve ısı farkını sağlayamaz. Dolayısıyla spermlerde hem sayı hem de kalite olarak düşmeler gözlenir, sperm sayısı azalır bazen de sperm rengi değişkenlik gösterir.
• Testisin çevresinde kan göllenmesi olduğu için kanın içindeki bazı hormonlar direk olarak testise etki ederek sperm hücrelerini bozar.
• Testis üzerindeki damardaki göllenme direk etki eder ve hücrelerin hareketliliğini önler.

Erkekte varikosel tedavisi ve varikosel ameliyatı nasıl yapılır?
Ağrısız ve belirtisiz varikoseli olan hastalarda, testislerde küçülme yapmayan ve infertiliteye (kısırlık) neden olmayan varikosellerde tedaviye gerek yoktur. Varikosel ağrı yapıyorsa, testislerde küçülmeye ve kısırlığa neden olmuş ise cerrahi tedavi gereklidir. En etkili cerrahi girişim mikrocerrahi yöntemi ile internal ve eksternal spermatik venlerin bağlanmasıdır.
Varikosel bitkisel tedavi bir çok hasta tarafından denense de bu şekilde yapılan bitkisel tedavi anlamlı sonuçlar sağlamamakta ve gerçek tedavi bir üroloji uzmanı tarafından planlanmalıdır.
Varikosel ameliyatının başarısı nedir, ameliyatın başarısı nasıl anlaşılır?
Ameliyatın başarısı ve etkinliği operasyondan hemen sonra anlaşılmaz,bir süre geçmesi gerekmektedir.Bir sperm hücresinin yapılmaya başlaması ile olgunlaşıp depo edilmesi arasında 75-90 gün gerektiğinden ameliyattan ortalama 3 ay sonra sperm hücrelerine ait bozukluklar düzelmeye başlar. 3 ay sonra yapılacak bir spermiogram, sperm sayısı ve sperm rengi değerlendirilmesi ile birlikte ameliyatın başarısı hakkında gerekli bilgiyi vermektedir. Yapılan çalışmalarda varikosel ameliyatından sonra sperm bozukluklarının düzelme oranı ortalama %60-70 oranındadır.
Erkekte kısırlığa yol açan nedenlerin başında gelen varikosel kolay düzeltilebilir bir hastalıktır ve iyi bir mikrocerrahi ameliyatı ile çoğu erkekte kısırlık yönünden hızlı bir düzelme olmaktadır. Varikosel ameliyatları üroloji uzmanları tarafından yapılmaktadır.Varikosel forum sayfamızda da ürolog doktorlar tarafından değerlendirilmiştir. Varikosel forum sayfamızda sorulmuş soruları ve cevapları okuyabilirsiniz.
Önlem alın!!
v Fazla ayakta durmamaya dikkat edilir.Akşam mutlaka uzun oturup ayaklarınızı yükseğe kaldırın.
v Testis torbasındaki kan drenajını önleyen hareketlerden ve egzersizlerden mutlaka kaçının.
v Testis ve torbanın hareketini önleyen kot gibi dar pantolon ve sıkı iç çamaşırı giymeyin.
v Ağır spor ve egzersizlerden kaçının,yük kaldırmayın.