Travmalarla ilgili ilk yardımcılar için genel bilgi .

Travmalarla ilgili ilk yardımcılar için genel bilgi

Yaralanma olayının kendisidir.

Yaralanma vücudun herhangi bir enerji ile karşılaşması sonucu oluşur.

Bu enerji ISI,KİNETİK,ELEKTRİK ENERJİSİ şeklinde olabilir.

Yaralanma kinetik enerji ile oluşuyorsa KÜNT,PENETRAN ve EZİLME yaralanması şeklinde olabilir.

Yaralanmalar DÜŞME,TRAFİK KAZALARI VE İŞ,SPOR ve EV KAZALARI ŞEKLİNDE OLABİLİR.

TRAVMALARIN YÖNELDİĞİ ORGAN VE DOKULARA GÖRE SINIFLANDIRILMASI:
YUMUŞAK DOKU TRAVMALARI
KAS-KEMİK TRAVMALARIKIRIK-ÇIKIK-BURKULMALAR

SİNİR SİSTEMİ-KAFA-PERİFERİK SİNİR –VERTEBRA TRAVMALARI

YÜZ VE BOYUN TRAVMALARI

TORAKS TRAVMALARI

KARIN VE GENİTAL ORGANLAR TRAVMALARI

KAZALAR ADETA 5 BİLİNMEYENLİ BİR DENKLEMDİR

5N
1.NE ZAMAN? olacağı belli değildir.

2.NASIL ?olacağı ve nasıl gelişeceği belli değildir

3.NEREDE ? olacağı belli değildir

4.NE ŞİDDETTE? Ve ne kadar zararlı olacağı belli değildir

5.NE KADAR ?kişinin zarar göreceği belli değildir

İLK YARDIM ; HEMEN OLAY YERİNDE,ORADA BULUNAN KİŞİLERCE ORADA MEVCUT OLAN ARAÇ VE GEREÇLER İLE YAPILMAYA BAŞLANAN HAYAT KURTARICI GİRİRŞİMLERDİR.

İLK YARDIMIN TEMEL KURALLARI:

1.HEMEN OLAY YERİNDE YAPILIR

2.İLK YARDIMI OLAY YERİNDE KİM VARSA O BAŞLATIR

3.İLK YARDIM OLAY YERİNDEKİ ARAÇ VE GEREÇLERLE YAPILIR.

ÖNCELİKLE ACİL OLARAK YAPILACAK İŞLEMLER BELİRLENİR VE BELİRLİ BİR SIRA (LAST ) İÇİNDE YAPILIR.

L LOCATE yaralının yerinin belirlenmesi
A ACCESS yaralıya yaklaşma S STABILIZE tespit hastanın durumunun düzeltilmesi T TRANSPORT hastanın taşınması

! İLK YARDIMDA BAŞ HARFLERİ “T” İLE BAŞLAYAN 6 İLKE ÇOK ÖNEMLİDİR.

1.TEDBİR VE KURTARMA(Kaza yerini denetim altına alma)

2.TANI(soluk alıyor mu?Nabız var mı?hareket ediyor mu?kanama varmı?)

3.TEDAVİ (hava yolu-solunum-dolaşım)

4.TELEKOMİNİKASYON

5.TRİAJ (ayırma)

6.TRANSPORT (taşıma)

ÇEŞİTLİ TRİAJ SİSTEMLERİNE GÖRE HASTALAR GENEL OLARAK AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE SINIFLANDIRILIRLAR:

HAFİF YARALI HASTALARönemli bir ciddi tedavi gerektirmeyen ve diğer yaralılara yardım edebilecek durumdaki hastalardır.)

AĞIR YARALI HASTALARCiddi fakat anında tedavi gerektirmeyen yaralılardır.solunum güçlüğüne neden olmayan toraks travmaları gibi)

KRİTİK DERECEDE YARALI HASTALAR yaşam kurtarıcı acil müdaheleye ihtiyaç duyan hastalardır.Solunum yolu problemi,masif kanamalı,pnömotorakslı hastalar)

ACİL YARDIM
TEMEL YAŞAM DESTEĞİNİ SAĞLAMA,İDAME ETTİRME,VE TEDAVİ AMACI İLE DAHA ÖRGÜTLÜ BİR ŞEKİLDE VE BU İŞTE BİLGİLİ KİŞİLERCE YAPILAN YARDIMDIR. İKİNCİ KAZA:YARALIYA YAPILAN MÜDAHELE İLE OLAN KAZA Travmalı bir olgu değerlendirilirken travmanın şekli ile şiddeti arasında bir ilişki olabileceği daima akılda tutulmalıdır.Aksi takdirde majör bir travma minör olarak değerlendirilebilir.
MAJÖR TRAVMA OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKEN DURUMLAR:


TORAKS,KARIN,BOYUN,BAŞ VE KASIĞIN PENETRAN TRAVMALARI
İKİ VEYA DAHA FAZLA UZUN KEMİK KIRIĞI
%15 TEN FAZLA YANIK,VEYA YÜZ,HAVA YOLU YANIKLARI

YELKEN GÖĞÜS

ÖN AKSIN ARKAYA GİRDİĞİ TRAFİK KAZALARI

OTOMOBİLİN 20 DERECEDEN FAZLA DEFORME OLDUĞU KAZA

KAZAZEDENİN ARACIN DIŞINA ÇIKMASI

ARACIN YUVARLANMASI

AYNI ARAÇTA ÖLÜM OLMAS

I35 Km/SAAT VEYA DAHA FAZLA BİR HIZLA YAYAYA ÇARPMA OLMASI

5 YAŞIN ALTI VE 5O YAŞIN ÜZERİYANDAŞ HASTALIKLARIN OLMASI

ALKOL

TRAVMA TAKIMININ GÖREVLERİ:

YAŞAMI TEHDİT EDİCİ YARALANMALARIN TANINMASI VE DÜZELTİLMESİ


HASTANIN RESÜSSİTASYONU VE VİTAL BULGULARIN STABİLİZASYONU


DİĞER YARALANMALARIN GENİŞLİĞİNİN TESBİTİ


HASTANIN TRANSPORTA HAZIRLANMASI



YUMUŞAK DOKU TRAVMALARI

AÇIK VE KAPALI OLABİLİR

Kapalı:kontüzyon,hematom,ekimoz,ödem

Açık:abrazyon,laserasyon,avülsiyon,perforasyon

Açık yaralanmalarda; 1.kanamayı kontrol et 2.Kontaminasyonu önle 3.yaralı kısmı immobilize et.

KAS-KEMİK SİSTEMİ TRAVMALARI

Kas ve tendon yaralanmaları kopma ve kesikleri.

Kırık-çıkık ve burkulmalar

KIRIKLAR AÇIK VE KAPALI KIRIK OLARAK SINIFLANDIRILIR. AÇIK KIRIKTA ÜSTTEKİ DERİ DE YIRTILMIŞTIR.

TEDAVİ:ATELLEME(SERT VE YUMUŞAK ATELLER)

SİNİR SİSTEMİ YARALANMALARI

MERKEZİ(BEYİN-OMURİLİK) VE PERİFERİK KAFA TRAVMALARINDA:ABC,SERVİKAL VERTEBRA,BİLİNÇ DEĞERLENDİRMESİ YAP VE DEVAM ET.

SKALPYARALANMALARI,KOMMOSYO,KONTÜZYON,LASERASYON,K AFA İÇİ KANAMALAR.

VERTEBRA YARALANMALARI:SERVİKAL(%60)-TORAKO-LOMBER (%20)VERTEBRALAR KIRILIRLAR.(T 12-L 1) YAKALIK(COLLAR),SPİNAL KURTARMA ATELİ UYGULANIR.UZUN VE KISA OMURGA TAHTASI KULLANILIR.NÖROLOJİK DEFİSİTLERİN %10 U YANLIŞ TRANSPORT ESNASINDA GELİŞİR.

YÜZ VE BOYUN YARALANMALARI

YÜZÜN YUMUŞAK DOKULARI VE KEMİK YAPILARI YARALANABİ-LİR. BU YARALANMALARDA SERVİKAL TRAVMA OLABİLECEĞİ VE SOLUNUM YOLU YARALANMASI OLASILIĞINI DÜŞÜN. KANAMA ÇOK OLABİLİR.

TORAKS YARALANMALARI

KÜNT VE PENETRAN OLABİLİR AÇIK VEYA KAPALI OLABİLİR. TORAKS DUVARI,AKCİĞER VE KALP YARALANMALARI KOT FRAKTÜRLERİ,YELKEN GÖĞÜS,AKCİĞER KONTÜZYONU,PNÖMOTORAKS,HEMOTORAKS,MİYOKARD KONTÜZYONU,PERİKARD TAMPONADI,BÜYÜK DAMAR LASERASYONU. PNÖMOTORAKS:AÇIK,KAPALI,TANSİYON PNÖMOTORAKS.

KARIN VE GENİTAL BÖLGE YARALANMALARI

KÜNT VE PENETRAN OLABİLİR. İÇİ BOŞ VE SOLİT ORGANLAR YARALANABİLİR.SOLİT ORGAN YARALANMALARI KANAMA VE ŞOKA NEDEN OLURLAR.KARIN İÇİ BÜYÜK DAMARLAR DA YARALANABİLİR.DALAK,KARACİĞER,BARSAKLAR EN FAZLA YARALANIR. PELVİS KIRIKLARINDA RETROPERİTONEAL HEMATOM GELİŞİR.MASİF KAN KAYBI GELİŞİR. İDRARDA KAN GÖRÜLMESİ ÜRİNER SİSTEM TRAVMASINI DÜŞÜNDÜRÜR.ÜRETRAL DIŞ MEA DA KAN ÜRETRA TRAVMASI DÜŞÜNDÜRÜR.MESANE VE ÜRETRA TRAVMALARI PELVİS KIRIKLARI İLE BİRLİKTEDİR.