PROSTATİT NEDİR?
Prostatit, prostat bezi inflamasyonu için kullanılan genel bir terimdir. İnflamasyon enfeksiyon veya bezi irrite eden başka bir faktöre bağlı olabilir. Hastalık hakkında çoğu şey açık olmamakla birlikte kesin tedavi için doğru tanının gerekliliği açıktır. 
PROSTATIN İLTİHABİ HASTALIKLARI (PROSTATİT)
Prostatit hastalarını değerlendiren ve tedavi eden klinisyenlerin büyük bir bölümü bu hastaların tanımlanmasının kolay olduğunu fakat tanı koymanın ve sınıflandırmanın zor olduğunu söyleyeceklerdir. Akut perineal ve suprapubik ağrı, ateş, titreme ile irrite edici ve obstriktif idrar yapma semptomları ile acil servis yada kliniğe başvuran hastalara tanı konmasında klinisyenlerin herhangi bir problemi bulunmamaktadır. Hastaların büyük bir bölümü, tedavide direncin nedeni ile irrite edici ve obstriktif genitoüriner ve pelvik ağri ile başvurmaktadır. Hastaların büyük bölümü, artan ve azalan ağrı,sıkıcı idrara çıkma semptomları,ağrılı ve güç cinsel deneyimler ile bir yaşam kalitesi bulunmaktadır.Genel olarak benign prostat hiperplazisi ve prostat kanserinin daha yaşlı erkeklerde görülmesine karşın,prostait genellikle genç erkekleri etkileyen bir durumdur. Erkeklerin % 25 kadarında yaşamlarının bir bölümünde prostatit semptomları olduğu ileri sürülmektedir.
50 yaş altındaki erkeklerde konulan en sık ürolojik tanıdır ve 50 yaş üzeri erkeklerde ise, üçüncü en sık ürolojik tanıdır. Ürologlar; prostatiti tedavi ettikleri en zor ve hayal kırıklığı yaratan hastalıklardan biri olarak değerlendirmişlerdir.
Prostatit hastalarını değerlendiren ve tedavi eden klinisyenlerin büyük bir bölümü bu hastaların tanımlanmasının kolay olduğunu fakat tanı koymanın ve sınıflandırmanın zor olduğunu söyleyeceklerdir. Akut perineal ve suprapubik ağrı, ateş, titreme ile irrite edici ve obstriktif idrar yapma semptomları ile acil servis yada kliniğe başvuran hastalara tanı konmasında klinisyenlerin herhangi bir problemi bulunmamaktadır. Hastaların büyük bir bölümü, tedavide direncin nedeni ile irrite edici ve obstriktif genitoüriner ve pelvik ağri ile başvurmaktadır. Hastaların büyük bölümü, artan ve azalan ağrı,sıkıcı idrara çıkma semptomları,ağrılı ve güç cinsel deneyimler ile bir yaşam kalitesi bulunmaktadır.Genel olarak benign prostat hiperplazisi ve prostat kanserinin daha yaşlı erkeklerde görülmesine karşın,prostait genellikle genç erkekleri etkileyen bir durumdur. Erkeklerin % 25 kadarında yaşamlarının bir bölümünde prostatit semptomları olduğu ileri sürülmektedir.
50 yaş altındaki erkeklerde konulan en sık ürolojik tanıdır ve 50 yaş üzeri erkeklerde ise, üçüncü en sık ürolojik tanıdır. Ürologlar; prostatiti tedavi ettikleri en zor ve hayal kırıklığı yaratan hastalıklardan biri olarak değerlendirmişlerdir.
PROSTATİT NEDENLERİ NELERDİR?
1-ENFEKSİYOZ:
a-üropatojenik bakteriler (E.Coli, klebsiella türleri. psodomonas türleri, enterobakteriler)
b-Büyük olasılığı olan prostat patojenleri (enterokoklar)
c-Muhtemel prostat patojenleri (chlamydıa türleri,mycoplazma türleri.corynabacterıum türleri)
d-Potansiyel prostat patojenleri (mantarlar,viruslar.diğer kriptik kültürü yapılamıyan mikroorganizmalar.)
2-ANATOMİK:
Prostaitin başlamasında ve ilerlemesinde iki ana anatomik anormalliğin rol oynayabileceğine inanılmaktadır. OBSTRİKSİYON ve REFLÜ. Mesane boynu hiperplazisi.BPH. external sfinkter dissinerjısi,üretral striktür,meatal stenozis yada fimozisin neden olduğu alt idrar yolu obstriksiyonuna bağlı olarak yüksek basınçlı disfonksiyonel idrar yapma meydana gelmektedir.Böyle bir obstriksiyonun neden olduğu yüksek basınç türbülens,üretra içindeki idrarın akım karakterlerinde değişikliğe neden olmaktadır.Potansiyel olarak zararlı ve toksik içeriği olan(potasyum,imünojenik proteinler vs.) ve /veya prostat üretrası içine sürüklenen yada geçen mikroorganizmaların olduğu idrar,prostat kanalları içine reflü olabilir.
3-TRAVMATİK:
Tekrarlayıcı travma(traktör,bisiklet , ağır vasıta şöförlerinde ortaya çıkar)en büyük olasılıkla ,lokal perineal kas ve sinir sistemini hatta belkide damar sistemini etkilemektedir.Prostatik sendrom daha ziyade akut ve tekrarlayıcı perineal /pelvik inflamasyon sonrası meydana gelir.Subakut ve kronik inflamasyona neden olan bir başlatıcı ile başlamaktadır.
4-İMMÜNOLOJİK- NÖRÖJENİK HASAR.;
İnflamasyon ve nöröjenik hasar otoimmün süreçler yada lokal nöral lopun yukarı düzenlenmesi ile ilerletilebilir.Kr nöropati,nöröjenık aracılı bir inflamasyona neden olurken kronik inflamasyon ise daha ileri nörölöjik hasara yol açabilmektedir.
PROSTATİT SEMPTOMLARI VE TANI YÖNTEMLERİ:
Çok sayıdaki çalışmalar primer semptomların ağrı olduğu ortaya konmuştur. Ağrı genitoüriner sistem yada pelvisteki herhangi bir yerde lokalize olabilmekle birlikte,primer olarak görülen ağrı yerleşimi arasında perinea,suprapubik alan,kasıklarda,testislerde,penis ve ejakulasyon yada idrar yapma ile ilişkili ağrı yada rahatsızlık bulunmaktadır.İkincil,fakat o kadar da önemli bir durum da idrar sıklığı,sıkışma,nokturı,düşük akım hızı ve mesanenin yetersiz bir şekilde boşaldığı hissi gibi irrite edici ve obstriktif idrar yapma semptomlarıdır.Cinsel disfonksiyon semptomları,ejakulator ağrı ve rahatsızlık gibi temel semptomların ötesinde cinsel bozuklukların temel bir rol oynadığı ortaya konmaktadır.
Tanıda önemli olan diğer iki ana faktör yada parametre ise , alt idrar yolundaki bakteri ve inflamasyonun değerlendirilmesidir.Bunlar;mikroskopi(beyaz küre.ve inflamasyona yönelik diğer ip uçlarının aranması) kültür (alt idrar yolundaki lokal bakteriyel floranın değerlendirilmesi) ve bazı alt idrar yolu tetkikleri yapılmalıdır.Diğer araştırmaların tamamı ise,hastada mevcut olan semptomların diğer sebeplerinin ekarte edilmesi için yapılır.
SINIFLANDIRMA;
1-AKUT BAKTERİYEL PROSTATİT (KATEGORİ 1)
Akut ve jeneralize prostat bezi infeksiyonu ile ilişkilidir.Bu hastalar genellikle şiddetli perineal ve suprapubik ağrı,dizuri ile ilişkili irrite edici ve obstriktif idrar yapma semptomları ve olguların büyük bölümünde yüksek ateş,yaygın eklem ağrıları vardır. Rektal muayenede prostat yumuşak olup, ağrı ve hassastır.Tedaviye başlamadan evvel akım ortası idrar kültürü alınması ve gerekirse kan kültürü alınması gereklidir.
TEDAVİ:
idrar ve kan kültürünün elde edilmesinden sonra hastaya intravenöz olarak geniş spektrumlu antibiotik (penısıllın. Gentamisin , ikinci yada üçüncü kuşak sefalosporınler vs.) başlanmalıdır.Kültür sonuçları geldiği zaman duyarlılık testine göre oral /ıv. antibiotik tedavısine devam edilmelidir.Ayrıca ;analjezikler,anti inflamatuarlar, ıv.sıvı replasmanı için genel destekleyici bir bakım verilmelidir.
2-KRONİK BAKTERİYEL PROSTATİT (KATEGORİ 2)
Genellikle aynı organizma ile olan tekrarlayıcı idrar yolları enfeksiyonları ile karakterizedir.Başarılı bir antibiotik tedavisi sonrasında tamamen olamamakla birlikte bu hastaların bir çoğu asemptomatik hale gelmektedir.Bu grubta prostat spesifik örneklerde (prostat salgısı,prostat masaj sonrası idrar ve /veya semen) bakteriler lokalıze edilebilir.
TEDAVİ:
Birinci olarak antimikrobiall tedavi uygulanır. (sulfonamidler,florokinoloinler) hastaların yaklaşık % 40’ ında semptomlarında anlamlı düzeyde iyileşme meydana gelmektedir. Bunun yanında prostat masajı(tekrarlayan),a-reseptör blokürleri tedavi protokolüne eklenebilir.Bu tedavilere rağmen iyileşme olmuyorsa,sık sık idrar yolları enfeksiyonu oluyorsa .prostat taşları radyolojik olarak tespit edilmiş ise tedavi cerrahi olup TUR-P,AÇIK PROSTATEKTOMİ uygulanır.
3-KRONİK NON-BAKTERİYEL PROSTATİT(KATEGORİ 3-KR.PELVİK AĞRI SENDROMU):
Bu hastaların tamamı yaşam kalitelerini şiddetli ölçüde etkileyen uzun süreli ağrı,idrar yapma bozuklukları ve cinsel istek bozuklukları ,mevcuttur.Hekimin görevi,semptomları iyileştirmek,hastanın günlük aktivitelerini üzerindeki hastalığın etkisini azaltmak yada süratla yaşam kalitesini iyileştirmektir.
Prostat muayenesi genellikle normal hissedilmekle birlikte yumuşakta hissedilebilir.Prostat spesifik örnekleri alınarak analiz edilmelidir.Bunun yanında;sitolojık ıdrar muayenesi,prostata spesifik antijene bakılması,alt batın ultrasonografık tetkik yapılmalı,gerekirse sistoskopik tetkik yapılmalıdır.
TEDAVİ:
A-KONSERVATİF TEDAVİ;
Baharatlı gıdalar,asitli gıda ve içeçekler,alkol ve kafeinden uzak durulmalıdır.Stress ve anksiyete uyandıran durumlardan uzak durulmalıdır. Tekrarlayıcı perineal travmalardan uzak durulmalıdır(bisikletle binmek, ata binmek,sert sandalyeye oturmak vs) Sıcak oturma banyosu yapmak.
B-ANTİBİOTİK TEDAVİ.
Yaklaşık 4 haftalık antibiotik tedavısı(kınoloınler.tetrasiklin.klarıtromısın vs) anlamlı derecede klinik iyileşme olduğunu göstermiştir.
C-a-RESEPTÖR BLOKÜRLER:( tamsulosin.terazosin.dokzasosın.vs)
D-ANTİ İNFLAMATUAR TEDAVİ:
Özelikle selektif COX 2 inhibitörlerinin 6 haftalık uygulanması hem ağrı , hemde yaşam kalitesinde anlamlı düzeyde iyileşme olduğu gösterilmiştir.
E-FİTOTERAPİK AJANLAR:.
Özellikle arı polen özü,.testere yapraklı palmiye.,çinko preparatları kr.prostatlı hastalarda faydalı olabileceği gösterilmiştir.Ancak şu anda kesin olarak bir araştırma bulgusu yoktur
F- MİNİMAL İNVAZİV YÖNTEMLER.
Transüretral balon dilatasyonu,prostatın transüretral iğne blasyonu (TUNA), transüretral lazer terapi,transüretral hipertermi,transüretral mikrodalga termoterapisi gibi yöntemler,hastalardaki semptomları iyileştirebileceği ortaya konmakla birlikte çalışmalar devam etmektedir.
4 - ASEMPTOMATİK İNFLAMATUAR PROSTATİT(KATEGORİ 4):
Bu hastalar tanım olarak asemptomatiktir.Tanı;patolojık muayene,tur-p örnekleri,prostat biyopsilerinin histolojik incelenmesi ve infertil erkeklerdeki mikroskopik semen analizleri ile konur.Özellikle biyopsilerde prostat ınflamasyonunun tespit edilmesi durumundaki PSA düzeylerinde hafif düzeyde yükselme olan bazı erkeklerde ve belki de lököspermisi olan seçilmiş infertil erkeklerde antibiotik tedavisi yada antiinflamatuar ajanlar endike olabilir.
1-ENFEKSİYOZ:
a-üropatojenik bakteriler (E.Coli, klebsiella türleri. psodomonas türleri, enterobakteriler)
b-Büyük olasılığı olan prostat patojenleri (enterokoklar)
c-Muhtemel prostat patojenleri (chlamydıa türleri,mycoplazma türleri.corynabacterıum türleri)
d-Potansiyel prostat patojenleri (mantarlar,viruslar.diğer kriptik kültürü yapılamıyan mikroorganizmalar.)
2-ANATOMİK:
Prostaitin başlamasında ve ilerlemesinde iki ana anatomik anormalliğin rol oynayabileceğine inanılmaktadır. OBSTRİKSİYON ve REFLÜ. Mesane boynu hiperplazisi.BPH. external sfinkter dissinerjısi,üretral striktür,meatal stenozis yada fimozisin neden olduğu alt idrar yolu obstriksiyonuna bağlı olarak yüksek basınçlı disfonksiyonel idrar yapma meydana gelmektedir.Böyle bir obstriksiyonun neden olduğu yüksek basınç türbülens,üretra içindeki idrarın akım karakterlerinde değişikliğe neden olmaktadır.Potansiyel olarak zararlı ve toksik içeriği olan(potasyum,imünojenik proteinler vs.) ve /veya prostat üretrası içine sürüklenen yada geçen mikroorganizmaların olduğu idrar,prostat kanalları içine reflü olabilir.
3-TRAVMATİK:
Tekrarlayıcı travma(traktör,bisiklet , ağır vasıta şöförlerinde ortaya çıkar)en büyük olasılıkla ,lokal perineal kas ve sinir sistemini hatta belkide damar sistemini etkilemektedir.Prostatik sendrom daha ziyade akut ve tekrarlayıcı perineal /pelvik inflamasyon sonrası meydana gelir.Subakut ve kronik inflamasyona neden olan bir başlatıcı ile başlamaktadır.
4-İMMÜNOLOJİK- NÖRÖJENİK HASAR.;
İnflamasyon ve nöröjenik hasar otoimmün süreçler yada lokal nöral lopun yukarı düzenlenmesi ile ilerletilebilir.Kr nöropati,nöröjenık aracılı bir inflamasyona neden olurken kronik inflamasyon ise daha ileri nörölöjik hasara yol açabilmektedir.
PROSTATİT SEMPTOMLARI VE TANI YÖNTEMLERİ:
Çok sayıdaki çalışmalar primer semptomların ağrı olduğu ortaya konmuştur. Ağrı genitoüriner sistem yada pelvisteki herhangi bir yerde lokalize olabilmekle birlikte,primer olarak görülen ağrı yerleşimi arasında perinea,suprapubik alan,kasıklarda,testislerde,penis ve ejakulasyon yada idrar yapma ile ilişkili ağrı yada rahatsızlık bulunmaktadır.İkincil,fakat o kadar da önemli bir durum da idrar sıklığı,sıkışma,nokturı,düşük akım hızı ve mesanenin yetersiz bir şekilde boşaldığı hissi gibi irrite edici ve obstriktif idrar yapma semptomlarıdır.Cinsel disfonksiyon semptomları,ejakulator ağrı ve rahatsızlık gibi temel semptomların ötesinde cinsel bozuklukların temel bir rol oynadığı ortaya konmaktadır.
Tanıda önemli olan diğer iki ana faktör yada parametre ise , alt idrar yolundaki bakteri ve inflamasyonun değerlendirilmesidir.Bunlar;mikroskopi(beyaz küre.ve inflamasyona yönelik diğer ip uçlarının aranması) kültür (alt idrar yolundaki lokal bakteriyel floranın değerlendirilmesi) ve bazı alt idrar yolu tetkikleri yapılmalıdır.Diğer araştırmaların tamamı ise,hastada mevcut olan semptomların diğer sebeplerinin ekarte edilmesi için yapılır.
SINIFLANDIRMA;
1-AKUT BAKTERİYEL PROSTATİT (KATEGORİ 1)
Akut ve jeneralize prostat bezi infeksiyonu ile ilişkilidir.Bu hastalar genellikle şiddetli perineal ve suprapubik ağrı,dizuri ile ilişkili irrite edici ve obstriktif idrar yapma semptomları ve olguların büyük bölümünde yüksek ateş,yaygın eklem ağrıları vardır. Rektal muayenede prostat yumuşak olup, ağrı ve hassastır.Tedaviye başlamadan evvel akım ortası idrar kültürü alınması ve gerekirse kan kültürü alınması gereklidir.
TEDAVİ:
idrar ve kan kültürünün elde edilmesinden sonra hastaya intravenöz olarak geniş spektrumlu antibiotik (penısıllın. Gentamisin , ikinci yada üçüncü kuşak sefalosporınler vs.) başlanmalıdır.Kültür sonuçları geldiği zaman duyarlılık testine göre oral /ıv. antibiotik tedavısine devam edilmelidir.Ayrıca ;analjezikler,anti inflamatuarlar, ıv.sıvı replasmanı için genel destekleyici bir bakım verilmelidir.
2-KRONİK BAKTERİYEL PROSTATİT (KATEGORİ 2)
Genellikle aynı organizma ile olan tekrarlayıcı idrar yolları enfeksiyonları ile karakterizedir.Başarılı bir antibiotik tedavisi sonrasında tamamen olamamakla birlikte bu hastaların bir çoğu asemptomatik hale gelmektedir.Bu grubta prostat spesifik örneklerde (prostat salgısı,prostat masaj sonrası idrar ve /veya semen) bakteriler lokalıze edilebilir.
TEDAVİ:
Birinci olarak antimikrobiall tedavi uygulanır. (sulfonamidler,florokinoloinler) hastaların yaklaşık % 40’ ında semptomlarında anlamlı düzeyde iyileşme meydana gelmektedir. Bunun yanında prostat masajı(tekrarlayan),a-reseptör blokürleri tedavi protokolüne eklenebilir.Bu tedavilere rağmen iyileşme olmuyorsa,sık sık idrar yolları enfeksiyonu oluyorsa .prostat taşları radyolojik olarak tespit edilmiş ise tedavi cerrahi olup TUR-P,AÇIK PROSTATEKTOMİ uygulanır.
3-KRONİK NON-BAKTERİYEL PROSTATİT(KATEGORİ 3-KR.PELVİK AĞRI SENDROMU):
Bu hastaların tamamı yaşam kalitelerini şiddetli ölçüde etkileyen uzun süreli ağrı,idrar yapma bozuklukları ve cinsel istek bozuklukları ,mevcuttur.Hekimin görevi,semptomları iyileştirmek,hastanın günlük aktivitelerini üzerindeki hastalığın etkisini azaltmak yada süratla yaşam kalitesini iyileştirmektir.
Prostat muayenesi genellikle normal hissedilmekle birlikte yumuşakta hissedilebilir.Prostat spesifik örnekleri alınarak analiz edilmelidir.Bunun yanında;sitolojık ıdrar muayenesi,prostata spesifik antijene bakılması,alt batın ultrasonografık tetkik yapılmalı,gerekirse sistoskopik tetkik yapılmalıdır.
TEDAVİ:
A-KONSERVATİF TEDAVİ;
Baharatlı gıdalar,asitli gıda ve içeçekler,alkol ve kafeinden uzak durulmalıdır.Stress ve anksiyete uyandıran durumlardan uzak durulmalıdır. Tekrarlayıcı perineal travmalardan uzak durulmalıdır(bisikletle binmek, ata binmek,sert sandalyeye oturmak vs) Sıcak oturma banyosu yapmak.
B-ANTİBİOTİK TEDAVİ.
Yaklaşık 4 haftalık antibiotik tedavısı(kınoloınler.tetrasiklin.klarıtromısın vs) anlamlı derecede klinik iyileşme olduğunu göstermiştir.
C-a-RESEPTÖR BLOKÜRLER:( tamsulosin.terazosin.dokzasosın.vs)
D-ANTİ İNFLAMATUAR TEDAVİ:
Özelikle selektif COX 2 inhibitörlerinin 6 haftalık uygulanması hem ağrı , hemde yaşam kalitesinde anlamlı düzeyde iyileşme olduğu gösterilmiştir.
E-FİTOTERAPİK AJANLAR:.
Özellikle arı polen özü,.testere yapraklı palmiye.,çinko preparatları kr.prostatlı hastalarda faydalı olabileceği gösterilmiştir.Ancak şu anda kesin olarak bir araştırma bulgusu yoktur
F- MİNİMAL İNVAZİV YÖNTEMLER.
Transüretral balon dilatasyonu,prostatın transüretral iğne blasyonu (TUNA), transüretral lazer terapi,transüretral hipertermi,transüretral mikrodalga termoterapisi gibi yöntemler,hastalardaki semptomları iyileştirebileceği ortaya konmakla birlikte çalışmalar devam etmektedir.
4 - ASEMPTOMATİK İNFLAMATUAR PROSTATİT(KATEGORİ 4):
Bu hastalar tanım olarak asemptomatiktir.Tanı;patolojık muayene,tur-p örnekleri,prostat biyopsilerinin histolojik incelenmesi ve infertil erkeklerdeki mikroskopik semen analizleri ile konur.Özellikle biyopsilerde prostat ınflamasyonunun tespit edilmesi durumundaki PSA düzeylerinde hafif düzeyde yükselme olan bazı erkeklerde ve belki de lököspermisi olan seçilmiş infertil erkeklerde antibiotik tedavisi yada antiinflamatuar ajanlar endike olabilir.
Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Tıp Bilimleri - Tıp Fakültesi Dersleri Tıp Ders Notları